ص:2

سید علی اصغر موسوی

از نیایش تا ملکوت

کد: 317

نویسنده: سید علی اصغر موسوی

ناشر: دفتر عقل

تهیه کننده: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما

نوبت چاپ: اول / 1388

شمارگان:

بها: ریال

نشانی: قم، بلوار امین، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما

پایگاه الکترونیکی: www.IRIB.ir پست الکترونیکی: info@IRIB.ir Emial:

تهران: جام جم، ساختمان شهید رهبر، طبقه زیرزمین

تلفن: 2919670 _ 0251 دورنگار : 2915510

شابک: - - -964- 978 / ISBN: 978-964- - -  

ص:3

ص:4

فصل دوم: دعاهای روزانه هفته44

دعای روز شنبه44

دعای روز یکشنبه46

دعای روز دوشنبه49

دعای روز سه شنبه52

دعای روز چهارشنبه55

دعای روز پنجشنبه58

دعای بعد از عصر پنجشنبه تا آخر روز جمعه61

دعای شب جمعه62

دعا هنگام طلوع صبح روز جمعه66

دعای بعد از نماز صبح جمعه67

دعای روز جمعه70

فصل سوم: دعای ماه ها74

دعای هر روز ماه رجب74

دعای عمومی ماه رجب75

دعای عمومی ماه رمضان76

دعای پس از نماز در ماه رمضان77

فصل چهارم: دعای اعمال مختلف79

دعای گشایش در امور79

دعای فرج79

دعای طلب حاجات80

دعای طلب سلامتی82

دعای طلب روزی83

دعای خروج از خانه83

دعای دوری از گرفتاری و مشکلات84

دعای دور ماندن از ترس و خوف و دعای صبح85

دعای هنگام خواب86

دعای هنگام مسافرت89

پایان بخش نیایش90

کتابنامه92

ص:5

ص:6

ص:7

و اشکال نباشد، ولی امیدواریم مورد استفاده برنامه سازان و تهیه کنندگان رسانه قرار گیرد. از پیشنهادها و انتقادهای آن عزیزان نیز خرسند خواهیم شد.

من الله التوفیق

اداره کل پژوهش

مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما

ص:8

ص:9

چنان واقف که حتی احوال ذرّات در نظرت، معلوم و راز اجرام، در حضورت مکتوم است.

ستوده باد نامت ای پروردگار حیات که پدیدآورنده ملک و ملکوتی!

آفریننده عرشی که ساکنانش هیچ گاه از تسبیح ذات پاکت، باز نایستند.

آفریننده فرشی (زمین) که ما را همچون گاهواره ای در آغوش مهربان خویش گرفته است؛ از صبح های آرام تا عصرهای دل انگیزش؛ از عصرهای عارفانه، تا شفق های عاشقانه اش.

  

فرمودی: «اَلا بِذِکرِاللهِ تَطمَئِنُ القُلوب؛ آگاه باشید که دل ها فقط با یاد خدا آرامش می یابند».

و فرمودی: «اُدعونی اَستَجِب لَکُم؛ بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را».

اینک اجابت کن ما را که به درگاهت قنوت بسته ایم.

  

از دیرباز، انسان برای ارتباط با خالق خود، تنها یک راه بیش نداشته و آن هم نیایش است؛ حال چه به صورت نماز، چه به شکل دعا و تضرع.

در تمام ادیان توحیدی و غیرتوحیدی، برای پیوستگی به مبدأیی که انسان، خود را متعلّق بدان می داند، راهی جز روی آوردن به خالق هستی و نیایش وجود ندارد.

هر انسانی خودآگاه و ناخودآگاه، تنهایی و ضعف خودش را در برابر کائنات احساس می کند و برای چیرگی بر این تنهایی، تنها به خدا می اندیشد.

نیایش در بین ایرانیان نیز از دیرباز رواج داشته است و در شادی و اندوه بدان اهتمام می ورزیدند. در شاهنامه حکیم توس به ابیاتی چنین برمی خوریم:

ص:10

سپهدار و گردن کشان، آن زمان

گرفتند زاری سوی آسمان

که ای برتر از دانش و هوش و رأی

نه در جای و بر جای و نه زیر جای

همه بنده پرگناه توییم

به بیچارگی، دادخواه توییم...

در سنت اسلامی، به ویژه در مذهب تشیع _ که صاحب منابع اصلی دعاهاست _ نیایش های مختلف در ساعت های مختلف، از پیامبر عظیم الشأن اسلام صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیه السلام سفارش شده است.

حضرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «الدُّعا مُخُّّ الَْعِبادَةِ؛ دعا مغز عبادت است». (1)

قرآن کریم نیز در آیات مختلف، بندگان را چنین به نیایش فرامی خواند:

اُدعونی اَستَجِب لَکُم اِنَّ الَّذینَ یستَکبِرونَ عَن عِبادَتی سَیدخُلونَ جَهَنَّمَ داخِرین. (غافر: 60)

بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را. به راستی آنان که از ستایش من کبر می ورزند، خیلی زود با سرافکندگی به دوزخ داخل می شوند.

خداوند در سوره بقره می فرماید:

اُجیبُ دَعوَةََ الدّاعِ اِذا دَعانِ فَلیستَجیبوا لی وَ لیوْمِنوا بی لَعَلَّهُم یَرشُدونَ. (بقره: 186)

پذیرا هستم نیایش نیایش کننده را. پس مرا اجابت کنند و به من ایمان بیاورند تا رشد پیدا کنند.

و در آخرین آیه سوره فرقان خطاب به پیامبر می فرماید:

قُل ما یَعبَؤُا بِکُم رَبِّی لَولا دُعاؤُکُم. (فرقان: 77)

ص:11

بگو: خدای من به شما ارجی نمی نهد، اگر درخواست و نیایش شما نباشد.

پس می توان دریافت که هرگونه عبادتی اگر از نیاز و نیایش تهی باشد، مورد توجه پروردگار نیست و اصل نیاز را فراموش کرده است؛ نیازی که همیشه مخلوق نسبت به خالق خود دارد.

امیر کلام، علی علیه السلام در حکمت 146 نهج البلاغه می فرماید:

ایمان خود را با صدقه دادن و اموال خود را با زکات دادن نگه دارید و امواج بلا را با دعا از خود برانید.

همچنین در نامه 31 به فرزند بزرگوارش، حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام می فرماید:

در دعا، با اخلاص، پروردگارت را بخوان؛ که بخشیدن و محروم کردن تنها به دست اوست.

علی علیه السلام از ترویج کنندگان اصلی دعا در آیین اسلام است، به گونه ای که در بیشتر خطبه های طولانی آن حضرت، بخشی هم به دعا اختصاص یافته است. دعاهای بلند و عارفانه شیعه را حضرت امام علی بن ابی طالب علیه السلام در اختیار مؤمنان امت قرار داده است.

امام حسین علیه السلام، صاحب دعای عارفانه «عرفه»، در شب و روز عاشورا، دعاهایی را زمزمه می کرد که قابل توجه است. ایشان شب عاشورا خطاب به خداوند فرمود:

با بهترین وجه، حمد و ثنای الهی را می گویم و او را در آسایش و سختی سپاسگزارم. خداوندا، تو را سپاس می گویم که ما را به نبوت گرامی داشتی و قرآن را به ما آموختی و ما را در دین فقیه ساختی و

ص:12

به ما چشم و گوش و قلب دادی. پس ما را سپاسگزار نعمت هایت قرار ده. (1)

امام سجاد، زین العابدین علیه السلام نیز از دعا در مقام بهترین و کاراترین سلاح در برابر دستگاه اموی استفاده کرد و افزون بر انتشار معارف الهی، معارف مکتب اهل بیت علیه السلام را هم گسترش داد. دعا همانند قرآن می تواند تأثیر چندبعدی داشته باشد؛ هم بشیر باشد و هم نذیر؛ هم موجب توبه شود و هم سبب ازدیاد ثواب. ایشان با صحیفه مبارک سجادیه، نه تنها آداب فراموش شده اسلام را زنده کرد، بلکه در لفافه، از افکار مجعول و مجهول امویان پرده برداشت. آداب دعاهای ایام هفته که از آثار آن بزرگوار است، نشان دهنده ظرفیت متعالی مکتب تشیع است؛ مکتبی که در حقّ آحاد جامعه دعا می کند و از خداوند آنچه را برای خود می خواهد، برای دیگران نیز می خواهد.

امام صادق علیه السلام در حدیثی که مربوط به طول شب و روز است، می فرماید:

ساعت های شب، دوازده ساعت و ساعت های روز هم دوازده ساعت است و بهترین ساعات شبانه روز، اوقات نماز است.

چون ظهر شود، درهای آسمان گشوده گردد و نسیم ها وزیدن گیرد و خداوند (عزّوجلّ) به آفریدگان خویش نظر فرماید و من دوست دارم که در آن هنگام، عمل شایسته ای از من به آسمان رود. بر شما باد تا به دنبال نمازها دعا کنید که مستجاب خواهد شد. (2)

ص:13

دعاهای گردآوری شده در این کتاب در چهار فصل تنظیم شده است: فصل اول تعقیبات مشترک و اختصاصی نماز؛ فصل دوم دعاهای روزانه هفته؛ فصل سوم دعای ماه ها و فصل چهارم دربردارنده دعای اعمال مختلف است.

آنچه سبب پدید آمدن این کتاب شد، نیاز همیشگی برنامه های معارفی رسانه ملی به شناخت متون نیایشی و دعاهای اوقات مختلف است. ازاین رو، تلاش شده است ضمن روانی ترجمه، با متون ادبی فاخر نیز همراه شود. امروزه با رواج نثر شکسته و روان تر شدن گویش ها، نیاز رسانه ملی به نثر برخاسته از متون دینی بیشتر احساس می شود؛ چراکه با گسترش هنر در سطح جامعه، مردم نیز آثار هنری را بهتر می پسندند و اگر در آن اثر، اصول زیبایی شناسی رعایت شده باشد، اثرگذاری آن دوچندان خواهد بود.

امیدواریم که بجا و بسزا از مطالب و آثار نیایشی این کتاب استفاده شود تا بهره کافی آن، که همانا ثواب و اجر معنوی می باشد، نصیبمان گردد؛ ان شاءالله!

از مدیریت محترم بخش دین پژوهی جناب حجت الاسلام والمسلمین صادق لیراوی (زیده عزه) و از همکاری سرکار خانم سیده طاهره موسوی، که در تدوین این مجموعه یاری ام کردند؛ سپاسگزارم.

سید علی اصغر موسوی

ص:14

ص:15

ص:16

ص:17

پس خداوندا، اگر در این نماز، اشکالی یا نقصی در رکوع یا سجودش هست، مرا به خاطر آنها بازخواست نکن و با پذیرش آن و آمرزشم، بر من عنایت کن.

اوقات دعا:

این دعا در صحیفه علویه حضرت امام علی علیه السلام و در مفاتیح الجنان به نقل از همان صحیفه، برای تعقیب نماز صبح و همه نماز های واجب آمده است. این دعا برای قبولی نماز نزد حضرت پروردگار سفارش شده است.

منبع:

شیخ عباس قمی، کلیات مفاتیح الجنان، ترجمه: موسوی دامغانی، تعقیبات مشترکه.

متن ادبی:

خداوندگارا، تو را به نماز و عبادت من هیچ نیازی نیست؛ آنچه مرا بدان امر فرموده ای، تنها برای پالایش نفس و روح من است تا به واسطه آن، خرد خویش را بیازمایم.

خدایا سپاس می گویم تو را؛ که مرا پرستش آموختی و از پرستیدن تو، من به کامروایی رسیدم.

ای آن که خاکساری در برابرت، خود، رسیدن به کمال است و لذت بردن از جمال. تو را قسم به تجلی جمالت در ملک و ملکوت، مرا کمالی بیاموز که به شکوه جلالت پی ببرد.

پروردگارا، هرگاه نمازم را به پایان می برم، می اندیشم که آیا در خور پیشگاهت بوده یا نه؟

و خود درمی یابم که خدمتی بسزا نکرده ام و اگر لطف و چشم پوشی تو نباشد؛ جز رنج عبادت، ثوابی نبرده ام.

ص:18

پس ای مهربان ترین مهربانان، به مهربانی خودت، کاستی هایم را ببخش؛ که ستودن راستین تو، بسی دشوار است و زبان من در ستایشت، ناتوان. ای تواناترین! منِ ناتوان را ببخش!

  

ِِبسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحیم

رَضیتُ بِاللهِ رَبّاً وَ بِالْإِسلامِ دیناً وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ ٰالِه نَبِیاً وَ بِعَلی اِماماً وَ بِالْحَسَنِ وَ الْحُسَینِ وَ عَلِیٍ وَ مَحَمَّدٍ وَ جَعفَرٍ وَ موسیٰ وَ عَلِیٍ وَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍ وَ الْحَسَنِ وَ الْخَلَفِ الصّالِحِ عَلَیهِمُ السلام اَئِمَّةً وَ سادَةً وَ قادَةًً بِهِم اَتَوَلّیٰ وَ مِن اَعْدآئِهِم اَتَبَرَّءُ.

و سپس این دعا را در ادامه بخواند و سه بار آن را تکرار کند:

اَللَّهُمَّ اِنّی اَسئَلُکَ الْعَفوَ وَ الْعافِیةَ وَ الْمُعافاةَ فِی الدُّنیا وَ الأخِرَةِ.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

خشنودم از اینکه الله، پروردگار من و اسلام، دین من و حضرت محمد _ که درود خدا بر او و خاندانش باد _ پیامبر من و علی علیه السلام، امام من و حسن و حسین و علی و محمد و جعفر و موسی و علی و محمد و علی و حسن و فرزند صالح و شایسته او، حضرت مهدی _ که درود بر ایشان باد _ پیشوایان، سروران و رهبران من هستند و من به ایشان دوستی دارم و از دشمنانشان بیزاری می جویم.

(و این دعا باید سه بار بعد از آن تکرار شود):

خداوندا، گذشت، تندرستی و آسایش را در دنیا و آخرت از تو می خواهم.

ص:19

اوقات دعا:

این دعا پس از تسبیحات حضرت زهرا علیها السلام برای تعقیبات مشترک نمازها سفارش شده است.

منبع:

کلیات مفاتیح الجنان، تعقیبات نماز.

متن ادبی:

خداوندگارا! ای پروردگار من، راضی ام از تو؛ راضی از اینکه مرا به بندگی ات برگزیدی!

چگونه می توانم راضی نباشم؟

اصلاً در حضور تو، من کی هستم که از رضایت دم بزنم! مولای من، این تویی که به من زندگی بخشیدی و مرا در سایه معارف دین پاک اسلام و بزرگ پیام آور بزرگوارش، حضرت محمد صلی الله علیه و آله، به سعادت ابدی رهنمون گشتی.

خداوندگارا! من از پیامبر اعظم تو صلی الله علیه و آله و جانشین بزرگوارش، حضرت علی مرتضی علیه السلام خشنودم که مرا با معارف کلمات آسمانی تو_ قرآن _ درس زیستن آموختند.

از امام حسن علیه السلام، شهره مهر و کرامت؛ از امام حسین علیه السلام، اسوه عشق و شهادت؛ از امام سجاد علیه السلام، شکوه نیایش و عبادت؛ از امام باقر علیه السلام، مظهر علم و درایت؛ از امام صادق علیه السلام، آیت حکمت و فقاهت؛ از امام کاظم علیه السلام، اسوه صبر و استقامت؛ از امام رضا علیه السلام، صاحب عزت و رضایت؛ از امام جواد علیه السلام، مظهر جود و سخاوت؛ از امام هادی علیه السلام، آیت مهر و هدایت؛ از امام حسن _

ص:20

عسکری علیه السلام _، اسوه شرافت و نجابت و از فرزند راستین امامت، آیینه عشق و عدالت، صاحب امارت و حشمت، امید واپسین، نماد آخرین دین، حضرت امام زمان[، خلف صالح پیشوایان باشکوه شیعه، رضایت کامل دارم؛ که اگر آنان نبودند، جهان را تیرگی جهالت در خود غرق می کرد.

اگر پرتو نور فرزندان نور نبود، امیدی هم برای زیستن نبود.

پس به خاطر آن بزرگواران، مرا در دنیا و آخرت، سلامتی نفس، آرامش روح و عفو و گذشت، عنایت کن!

  

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم

یا مَن یملِکُ حَوائِجَ السّائِلینَ، یا مَن لِکُلِّ مَسأَلَةٍ مِنکَ سَمعٌ حاضِرٌ وَ جَوابٌ عَتیدٌ، وَ لِکُلِّ صامِتٍ مِنکَ عِلمٌ باطِنٌ مُحیطٌ.

اَسئَلُکَ بِمَواعیدِکَ الصّادِقَةِ، وَ اَیادیکَ الْفاضِلَةِ، وَ رَحمَتِکَ الْواسِعَةِ، وَ سُلطانِکَ الْقاهِرِ، وَ مُلکِکَ الدّٰائِمِ، وَ کَلِماتِکَ التّامّاتِ.

یا مَن لا تَنفَعُهُ طاعَةُ الْمُطیعینَ، وَ لا تَضُرُّهُ مَعصِیةُ الْعاصینَ، صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اٰلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقنی، وَ اَعْطِنی فیما تَرزُقُنی الْعافِیةَ مِن فَضلِکَ، بِرَحمَتِکَ یا اَرحَمَ الرّٰاحِمینَ.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

ای کسی که حوایج نیازمندان در اختیار اوست، ای کسی که از طرف تو برای هر درخواست، گوشی شنوا و پاسخی مهیا است؛ و برای هر ساکتی، آگاهی از باطن او و احاطه به آن وجود دارد.

خداوندا، از تو می خواهم به حق وعده های راستین و نعمت های ارزشمند و رحمت گسترده و فرمانروایی غالب و سلطنت جاودانه و مخلوقات کاملت.

ص:21

ای کسی که فرمان بری اطاعت کنندگان، او را سودی ندهد و گناه گناهکاران به او زیان نرساند.

بر محمد و خاندانش درود فرست و مرا روزی عطا کن و همراه روزی، مرا عافیت از بلا عنایت کن! به پاس رحمتت ای مهربان ترین مهربانان.

اوقات دعا:

از حضرت رضا علیه السلام روایت شده است که ایشان فرمود: برای طلب روزی، این دعا را بعد از هر نماز بخوانید.

منبع:

صحیفة الرضا علیه السلام، ترجمه: جواد قیومی اصفهانی، ص 92.

متن ادبی:

با صنع تو هر مورچه رازی دارد

با شوق تو هر سوخته سازی دارد

ای خالق ذوالجلال نومید مکن

آن را که به درگهت نیازی دارد

پروردگارا،

کیست جز تو، روزی دهنده؟

کیست جز تو، نعمت فزاینده؟

کیست جز تو، آن که رشته جان عالمیان در گرو عنایت اوست؟

کیست جز تو، آفریننده ای که نه از نهایت بخشش کم می آورد؛ نه از فراوانی آن!

می بخشد پیش از درخواست و می دهد بدون چشمداشت. پس ما را از بی کران سفره احسانت، عطایی برسان!

  

ص:22

ص:23

پس هرکه را آنها دوست دارند، دوست می دارم و از هرچه دوری بجویند، دوری می جویم.

پس بارالها، به حرمت ایشان مرا از شر هرچه از آن می ترسم، پناه ده!

ای خدای بزرگ، من دشمنانم را به واسطه خدایی که آفریننده آسمان و زمین است، از خود دور ساختم؛ چرا که فرمودی: ما سدّی محکم در پیش رو و سدّی از پشت سر، بر دشمنان اهل ایمان قرار دادیم و پرده بر آنها افکندیم که نمی بینند.

اوقات دعا:

این دعا مخصوص اوقات صبح و شام است، ولی پس از نماز صبح خوانده می شود. گفته شده که این دعای حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام در لیلة المبیت است.

منبع:

کلیات مفاتیح الجنان، دعای بعد از نماز صبح.

متن ادبی:

پروردگارا؛

با نام های بلند تو را می خوانم:

الله اکبر!

بلند باد نامت در آسمان و زمین!

بلند و بشکوه باد یادت بر زبان و دل من!

پروردگارا، تو را می خوانم، تا مرا برای عبادتت آماده سازی؛ که اگر لطف تو نباشد، نماز من هرگز دل نشین نخواهد بود.

تو را می خوانم، ای برتر از هر توصیف؛ ای بالاتر و والاتر از هر تمجید؛ ای صاحب عزت و جاه!

ص:24

خداوندگاری جز تو نیست؛ که در ذات خود یگانه ای. یگانه ای! که یگانه ترین پروردگار هستی. ستوده باد نامت، ای آفریدگار یکتای بی همتا، که اساس هستی و نیستی از توست؛ صاحب ملک و ملکوتی، سررشته تمام کارها در دست توست و بر تمام امور توانایی.

وقتی به تو توکل می کنم، آسودگی ام بیش می شود و وقتی از تو مدد می جویم، توانم بیشتر!

ای تمام جرئت من، چگونه از بلاهای روزگار، ترس به دل راه دهم وقتی نگاه دارنده من تویی؟

اگر قضا و تقدیر تو نباشد، چگونه کسی می تواند به من آسیب برساند؟

هر روز من هستم و چتر عنایت تو بر سر و هر شب، من هستم و چلچراغ امید تو در بر!

باید از روزی واهمه داشته باشم که آن روز، جهل مرا به خود بخواند و نفس گرفتار فریب های دنیا سازدم!

خداوندا، درود و سپاس نام نام آفرینت را که برای راهنمایی ما به سوی سعادت، پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و امامان معظم علیه السلام را آفریدی. سپاس، شایان درگاه توست و درود، سزاوار آستان بشکوه آنان.

  

ص:25

به نام پروردگار بخشاینده مهربان و هیچ نیرویی نیست مگر آنکه به قدرت پروردگار والامرتبه بزرگ وابسته باشد.

منبع:

صحیفه امام موسی کاظم علیه السلام، ترجمه: محمدرضا غیاثی کرمانی، ص 79.

  

ص:26

ص:27

ذلیل و خواری هستم و فرق این دو چه بسیار زیاد است، ای مهربان، ای بخشاینده ترین، ای باشکوه و صاحب کرامت.

و پروردگارا درود فرست بر کسی که به وسیله او ما را آموختی و او نزدیک ترین وسیله ما نزد توست؛ و او محمد و خاندان پاک او هستند.

اوقات دعا:

این دعا، بخشی از _ فصل پایانی _ دعای حضرت امام هادی علیه السلام به هنگام صبح است.

منبع:

صحیفه امام هادی علیه السلام، ترجمه: جواد قیومی اصفهانی، ص 68.

  

ص:28

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

به نام خداوند و درود او بر محمد و خاندانش باد، و من تمام امورم را به خداوند می سپارم. به درستی که او به حال بندگانش داناست.

پس خداوند، او (من) را از مکر و حیله های زشت (فریب کاران) در امان داشت. معبودی جز تو نیست، و تویی پاک و منزه و من از گناهکاران هستم. پس دعایش را مستجاب کردیم و او را از غم نجات دادیم؛ و این گونه، ایمان آورندگان را نجات می دهیم. خدا ما را بس است و او بهترین وکیل است. پس با نعمت خدا و فزونی که دیگر بدی به آنها نرسید، بازگشتند.

آنچه خدا خواهد، جنبش و نیرویی نیست مگر به وسیله خدا.

آنچه خدا خواهد، می شود، نه آنچه مردم خواهند؛ آنچه خدا خواهد، می شود، اگرچه مردم ناخوش دارند.

بس است مرا پروردگار، از میان (بندگان) پروریده شده. بس است مرا آفریدگار از آفریدگان. بس است مرا روزی ده از روزی خواران. بس است پروردگار جهانیان. بس است مرا آن که او بس است. بس است مرا آن که همیشه مرا بس است. بس است مرا آن که از وقتی بودم، بسم بوده. بس است مرا خدا. معبودی جز او نیست. بر او توکل کنم و اوست پروردگار عرش باعظمت.

اوقات دعا:

این دعا به نقل از امام رضا علیه السلام در صحیفة الرّضا علیه السلام و همچنین در مفاتیح الجنان، در تعقیب نماز صبح آمده است. همچنین از دعاهایی است که حضرت امام زمان[ سفارش کرده و برای افزایش روزی نیز مؤثر است.

منبع:

1. صحیفة الرضا علیه السلام، ص 95.

ص:29

2. کلیات مفاتیح الجنان، دعای نماز صبح.

متن ادبی:

خداوندا!

با نام تو آغاز می کنم و با درود تو، بر حضرت محمد صلی الله علیه و آله و خاندان مطهر او.

پروردگارا!

تمام کارهایم را به تو می سپارم که از حال بندگانت، هماره آگاهی.

خداوندا، تویی که حفظ می کنی ما را از هر گناهی که مکر دشمنان را برمی انگیزد.

همانا، جز ذات یکتایت، خدایی نیست و تویی که پاک و منزّهی، ای تواناترین توانا!

و منم بر نفس خویش، ستمکار.

پس دعایم را مستجاب گردان و مرا از دریای غم ها نجات بخش ای نجات دهنده جمله مؤمنان. تنها، عنایات تو ما را کافی است؛ تو، که بهترین وکیل برای بندگانت هستی.

خدایا، تو چنانی که اگر بندگان از فضل و احسان تو برخوردار شوند، از هیچ ناهمواری رنج نبرند.

تنها سزاوار توست، آنچه بخواهی، بشود _ هیچ قدرتی بالاتر از قدرت و توانایی تو نیست _ پروردگارا هر آنچه تو بخواهی، می شود؛ نه آنچه مردم می خواهند.

خدایا، تنها عنایات تو، برایم کافی است، نه توجه دیگران.

الهی، تنها تو خالق منی و تویی که تواناتری در یاری من، از خلق شدگان.

ص:30

خدایا، این تو هستی که روزی ام می دهی نه، روزی خواران درگاهت.

تویی پروردگار جهانیان، تویی که مرا «کفایت» می کنی از بیگانگان و عطاهایت پایان ناپذیرند.

پروردگارا! تویی که دست های مرا گرفته ای؛ از روز ازل تا شام ابد و تنها وجود لایزالی ات مرا کافی است.

کافی است مرا دستگیری ات؛ ای پروردگار یکتای من؛ ای خدایی که جز تو آفریدگاری نیست، من همیشه بر تو توکل کرده ام و رشته امید به دست های باکفایت تو سپرده ام.

آه، ای قادر توانمند! تو را قسم به عرش باشکوهت که در این صبح دل انگیز، مرا یاور و پشتیبان باشی و امید رستگاری، امید بهروزی، امید آسایش و آرامش و امید آرمیدن در بهشت رضوانت را از من و دیگر بندگان باایمانت، دریغ نورزی تا همیشه لبریز از احسان، مشمول رحمت حضرتت قرار گیریم!

  

ص:31

وَ لا حاجَةً هِیَ لَکَ رِضاً وَلِیَ فیها صَلاحٌ اِلّا قَضَیتَها، یا اَرحَمَ الرَّاحِمینَ، ٰامینَ رَبَّ الْعالَمینَ.1

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

همانا، معبودی نیست جز خداوند بزرگ بردبار. نیست معبودی، جز خداوند، پروردگار عرش سترگ و سپاس و ستایش مخصوص خداوند، پروردگار جهانیان است.

خدایا از تو خواهانم آنچه مایه رحمت و وسایل حتمی مغفرت توست و بهره ای از هر نیکی و سلامتی از هر گناه.

خداوندا، بر من مگذار گناهی را، مگر اینکه عفو کنی و هیچ اندوهی را، مگر اینکه برطرفش کنی؛ و مرضی را، جز اینکه شفایش دهی؛ و هیچ عیبی را، جز اینکه بپوشانی؛ و هیچ رزقی را، مگر اینکه فراوانش کنی؛ و نه دهشتی را، که ایمنش سازی؛ و هیچ بدی را، مگر اینکه به خوبی بَدَلش گردانی؛ و هیچ حاجتی که رضا و خشنودی تو و صلاح من در آن است، جز آنکه برآورده گردانی؛ ای مهربان ترین مهربانان، پس اجابت فرمای ای پروردگار جهانیان.

  

سپس این دعا خوانده می شود:

اَللَّهُمَّ اِن عَظُمَت ذُنوبی فَاَنتَ اَعظَمُ وَ اِن کَبُرَ تَفریطی فَاَنتَ اَکبَرُ وَ اِن دامَ بُخلی فَاَنتَ اَجوَدُ.

اَللَّهُمَّ اغْفِرلی عَظیمَ ذُنوبی بِعَظیمِ عَفوِکَ وَ کَثیرَ تَفریطی بِظاهِرِ کَرَمِکَ وَ اقْمَع بُخلی بِفَضلِ جودِکَ.

اَللَّهُمَّ ما بِنا مِن نِعمَةٍ فَمِنکَ، لآ اِلهَ اِلّا اَنتَ اَستَغفِرُکَ وَ اَتوبُ اِلَیکَ.

ص:32

ترجمه:

خداوندا، اگر گناهان من بزرگ است، پس تو بزرگ تر از آنهایی؛ و اگر کوتاهی ام زیاد است، باز هم تو بزرگ تری؛ و اگر بخلم دائمی است، پس تو سخی تری.

خداوندا، بزرگی گناهم را به بزرگی عفوت ببخش و زیادی کوتاهی ام را به کرامت آشکارت درگذر و بخلم را ریشه کن ساز به زیادی بخششت.

خدایا، هر نعمتی دارم، از توست؛ جز تو نیست معبودی. آمرزش می طلبم از تو و به سوی تو توبه می کنم.

منبع:

کلیات مفاتیح الجنان، صص 29 و 30.

متن ادبی:

خدایا، تو را سپاس می گویم به خاطر نعمت هایی که داده ای و مرا شایسته آن نعمت ها دانسته ای.

خدایا، تو را سپاس می گویم به خاطر نعمت هایی که خواهی داد و بضاعت معرفت مرا با آن خواهی سنجید.

تو را سپاس می گویم به خاطر محرومیت از نعمت هایی که صلاحم در آن نبوده است.

ای بنده نواز بی همتا!

بنمای رهی که ره نماینده تویی بگشای دری که درگشاینده تویی

زنگار غمان گرفت دور دل من بزدای که زنگ دل زداینده تویی

ص:33

خدایا، وقتی در دل بزرگ ترین اقیانوس؛ کوچک ترین، «تک سلولی» به تو می اندیشد و نگاه به دست های تو دارد؛ چگونه من به تو نیندیشم و امید به فراوانی بخششت نداشته باشم؟

خدایا، وقتی پرنده ای کوچک _ به امید تو _ در آسمان بی کرانه پر می گشاید و معلّق می ماند؛ چگونه من با تمام ایستایی و سُکون، در زندگی احساس اطمینان نکنم؟

خدایا، وقتی، آن ماهی کوچک _ با امید به تو _ در ژرفای تاریک اقیانوس ها راه می گشاید؛ چگونه من از فردای زندگی و سختی هایش وحشت کنم؟

خدایا، تو را شکر می کنم که از سیاهی جهالت، به روشنایی آگاهی، رهنمونم فرمودی.

خدایا، تو را شکر می کنم که با تمام ناسپاسی هایم؛ فراموشم نکردی و جسارت هایم را با صبر خود پاسخ گفتی.

روزی ام دادی بدون هیچ منّتی!

در سختی ها، یاری ام کردی بدون هیچ چشمداشتی!

با من بودی و هستی و خواهی بود، حتی زمانی که از روی جهل فراموشت می کنم و غرق در هوای نفس می شوم.

ستوده باد نامت ای پروردگار گل ها و گیاهان، رودها و دریاها، کوه ها و دشت ها، آن هنگام که روز بر سریر ظهر می نشیند و از گلدسته ها صدای تکبیر می آید؛ صدای تسبیح فرشتگان و آدمیان.

پروردگارا، درود فرست بر پیامبر پاکان _ رحمت خاصّ حضرتت بر ما _ محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و خاندان پاک و برگزیده اش!

ص:34

و مرا، این بنده نادانِ و ناسپاس را، معرفت نیایش و سپاس مندی از نعمت هایت بیاموز.

  

ص:35

ترجمه:

خدایا، به تو پناه می برم از نفسی که (از خواهش) سیری ندارد و از قلبی که خشوع ندارد و از دانشی که سودی نبخشد و از نمازی که اوج نگیرد و از دعایی که شنیده نشود.

خدایا، از تو می خواهم آسانی را پس از سختی و گشایش را پس از رنج و مشقّت و آسودگی را پس از گرفتاری.

خداوندا، آنچه نعمت داریم، از جانب توست که جز تو معبودی نیست. آمرزش می طلبم از تو و به سویت بازمی گردم.

اوقات دعا:

این دعاها به نقل از مفاتیح الجنان در تعقیب نماز ظهر و عصر سفارش شده است.

منبع :

کلیات مفاتیح الجنان، صص 29 و 30.

متن ادبی:

خداوندا، ای پروردگار زمین و آسمان، نامت ستوده باد!

نامت ستوده باد آن هنگام که روز به کمال می رسد و آفتاب، خورشیدی ترین روز را به مردمان هدیه می کند.

ستوده باد نامت ای پروردگار گل ها و گیاهان، رودها و دریاها، کوه ها و دشت ها، آن هنگام که روز بر سریر ظهر می نشیند و از گلدسته ها صدای تکبیر می آید؛ صدای تسبیح فرشتگان و آدمیان.

پس به نام نامی ات، ما را در این روز دل پسند، در پناه خود بگیر و از شر نفس ها، دورمان بدار که سبب ساز تمام خیرهایی و هر که به تو اندیشد، جز به خیر نخواهد اندیشید.

ص:36

تلاش هایمان را در مسیر رضایتت قرار ده و زندگی مان را در تمامی روزها از برکت آکنده ساز، به لطف و رحمتت، ای مهربان ترین مهربانان!

  

ص:37

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

خدایا از تو می خواهم آنچه موجب رحمت و آمرزشت و نجات از آتش و از هر بلایی است و می خواهم از تو رسیدن به بهشت و رضا و خشنودی تو در دارِِ السلام در کنار پیامبرت، حضرت محمد _ که بر او و خاندانش درود باد _ .

خدایا، آنچه را به ما نعمت دادی، از جانب توست؛ که معبودی جز تو نیست. آمرزش طلب می کنم از تو و به سویت بازمی گردم.

منبع:

کلیات مفاتیح الجنان، ص 30.

متن ادبی:

«ستایش، خداوندی را سزاست که امید مرا به گذشت خود مقرون ساخت و با چشم پوشی از ناسپاسی های من، دامنه امید را در من وسعت بخشید».

با تمام نافرمانی ها، سرکشی ها و بی پروایی هایم در گناه، هیچ گاه احسان های پیوسته و نعمت های مکررش را از من دریغ نداشت.

«آفریدگاری جز او نیست. هر که از ذکر و حمد او، روی بگرداند، عاقبت به او رو کند و هر که از وسعت گناه، به آستانش عذر توبه آورد، آمرزیده شود.

ناامیدان آستان کبریایی اش را محروم نگرداند و هر که از رحمتش ناامید شود، به وی خشم گیرد».

خدایا، خداوندا! از تو می خواهم درود خاضعانه ام را نثار حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و خاندان مطهرش کنی.

ص:38

«خدایا، من به درگاه تو عاجزانه تضرع و زاری می کنم؛ تضرع کسی که به لغزش های خویش اقرار دارد. اینک، به درگاهت توبه می کنم؛ ای بهترین توبه پذیر! مرا از عطای کاملت ناامید مگردان!

ای سخاوت پیشه ای که دیرزمانی است گناهان بندگانت را با نهایت سخاوت و جود بخشیده و از چشم همگان پوشانیده ای».

تو می خوانی ام و من ناسپاسی می کنم!

بزرگوارانه به «دوستی»ات ادامه می دهی، ولی من با خواسته هایت دشمنی می کنم.

چقدر مهربانی! به من محبت می کنی، ولی افسوس، افسوس که قدر نمی دانم.

حتی ناسپاسی هایم از گرمای محبتت نمی کاهد و احسانت را به من کم نمی کند.

پس خداوندا، بر بنده خطاکارت رحم کن و از دریای بی کران بخششت، بچشان صفای رحمتت را؛ که تویی بخشنده ترین بخشندگان.

  

ص:39

اوقات دعا:

حضرت امام موسی کاظم علیه السلام این دعا را پس از نماز صبح و مغرب می خواند.

منبع:

صحیفه امام موسی کاظم علیه السلام، ص 89.

  

ص:40

نزد توست و اسباب روزی من به دست توست و تو به لطفت آن را قسمت می کنی و با رحمت خودت آن را سبب سازی می کنی.

خدایا، پس درود فرست بر محمد و آل او و رزقت را برایم وسیع فرما و راه طلب آن را آسان گردان و محل آن را نزدیک ساز و مرا در طلب چیزی که به عنوان روزی برایم مقدّر نفرموده ای، به مشقّت مینداز؛ تو از رنج و عذاب من بی نیازی و من محتاج به رحمت تواَم. پس درود فرست بر محمد و آل او و بخشش فرما بر بنده خود به فضل و رحمت خویش که تویی صاحب بخشش بزرگ.

منبع:

مفاتیح الجنان.

  

ص:41

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

پروردگارا، بر تو توکل کردیم و تنها به سوی تو بازگشتیم و فرجام همه به سوی توست. خداوندا، ما را وسیله آزمایش کسانی که کافرند، قرار مده و ما را بیامرز. همانا تو استوار و فرزانه ای.

پروردگارا، عذاب دوزخ را از ما دور گردان؛ چراکه عذاب آن سخت و دائمی است، و به راستی که جهنم بد جایگاه و قرارگاهی است. پروردگارا میان ما و قوم ما به حق داوری کن و تو بهترین داورانی.

پروردگارا ما ایمان آوردیم. پس گناهان ما را ببخشای و بدی های ما را بزدای و ما را با نیکان بمیران. خداوندا آنچه به وسیله فرستادگانت به ما وعده داده ای، به ما عطا فرما و روز قیامت، ما را خوار مساز. همانا تو خلف وعده نمی کنی.

پروردگارا، اگر فراموش کردیم یا خطا کردیم، ما را بازخواست مکن. پروردگارا، تکلیف سخت بر عهده ما قرار مده، همچنان که بر عهده کسانی که پیش از ما بودند، قرار دادی.

خداوندا، چیزهایی را که طاقت نداریم، بر دوشمان قرار مده و از ما درگذر و ما را ببخشای و مورد رحمت خود قرار ده. تو مولای ما هستی. پس ما را بر گروه کافران پیروز گردان.

خداوندا، در دنیا و آخرت به ما نیکی عطا فرما و ما را از عذاب آتش، نگاهبان باش و درود و سلام خدا بر آقای ما محمد، پیامبر و خاندان پاک او باد.

منبع:

1. صحیفة الزهرا(س)، ترجمه: جواد قیومی اصفهانی، ص97.

متن ادبی:

خداوندا، معبودا!

ص:42

به نامت، که تمام روشنی ها از تو روشنایی گرفته اند!

به نامت، که هستی با تکرار نام تو پابرجاست!

به نامت، که آیینه کهکشان ها، تفسیر جمالی نام مبارک توست!

ای پدیدآورنده شب و روز، مبارک باد نامت؛ هرگاه خورشید سر به خاک سجده می ساید و هر گاه که ماه، چشم به آیینه جمالت می دوزد.

پاکیزه باد یادت؛ هرگاه عرش رخصت تماشا می گیرد و ستارگان به صفوف نیایش می پیوندند.

خدایا، چگونه یاد تو را در خویش بجویم که عجز و حقارت من، مجال سخن، و شکوه و جلال تو، فرصت از اندیشه می گیرد.

  

پروردگارا، کامل ترین سلام و درودها و برترین عطاها و والاترین برکاتت را نثار حضرت محمد صلی الله علیه و آله _ برترین بنده و عزیزترین رسول خود _ ساز؛ همان پیام آوری که پایان دهنده «گذشته های تاریک» و گشاینده «پنجره های روشن آینده» است؛ حق را به وسیله «حق»، آشکار ساخت و با باطل ساختن خرافات، حمله های جهل و گمراهی را در هم کوبید.

در انجام رسالتش، توانا و در به انجام رساندن مقصود «نبوت»، تمام همت خویش را به کار برد.

  

پروردگارا، به عظمت پیامبر و شکوه ائمه معصومین علیه السلام، در هر امری که به ما وامی گذاری؛ توانایی انجام و توفیق سرافرازی در امتحان هایت را عنایت فرما.

ص:43

الهی به حق پیامبر و خاندان شکوهمندش، سایه رحمتت را از سر ما مگیر و ما را در هیچ وضعیتی به حال خویشتن وامگذار.

آمین یا رب العالمین. (1)

ص:44

ص:45

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

به نام خدا که ورد زبان پناهندگان (از معصیت) و ذکر پناه جویان (از ظلم) است و پناه می برم به خداوند بزرگ، از ستم بیدادگران و نیرنگ حسودان و ظلم ستمگران و او را می ستایم بالاتر از ستایش ستایشگران.

خدایا، تویی یگانه بی شریک و پادشاهی که حکومت از کسی نگرفته است و در فرمانت مخالفت نمی شود و در پادشاهی ات، کسی را یارای مخالفت و ستیز نیست.

از تو می خواهم که بر محمد، بنده و فرستاده ات، درود فرستی و مرا چنان سپاسگزار نعمت هایت کنی که به نهایت خشنودی ات دست یابم.

و مرا با لطف عنایتت در اطاعت و پیوستگی عبادتت یاری کن و سزاوار پاداشت گردان.

و با نگه داشتن من از معصیت، تا زمانی که زنده ام، بر من ترحم کن.

و تا زمانی که مهلت حیاتم داده ای، در کاری که برایم سودمند است، موفق بدار.

و با حقایق کتابت، ظرفیت وجودم را افزایش بده و با تلاوتش، گناهانم را بریز و سلامت دین و جانم عطا کن و نزدیکانم را از من گریزان مگردان.

همان گونه که در گذشته، به من نیکی روا داشتی، در باقی عمرم نیز نیکی ات را بر من تمام کن؛ ای مهربان ترین مهربانان.

اوقات دعا:

بهترین زمان خواندن این دعا، پس از نماز صبح است؛ اگرچه در طول روز شنبه نیز می توان آن را خواند.

منبع:

1. ادعیه امام زین العابدین علیه السلام، ترجمه: جواد قیومی اصفهانی، ص 190.

2. کلیات مفاتیح الجنان، دعای روز شنبه.

ص:46

متن ادبی:

خداوندا، با نام تو آغاز می کنم روزم را؛

روزی که جز به اراده تو آغاز نشده است و جز به اراده تو پایان نخواهد پذیرفت.

پس روزی ام کن در این روز نیکو، نیکوترین نعمت هایت را؛ نعمت طاعت و عبادتت را؛ نعمت سپاست را؛ نعمت خدمتت را؛ خدمت به بندگان مؤمنت را.

خدایا در این روز بی همتا، که روز زیارتی حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله نیز هست، مرا سزاوار نعمتی کن که از یاد حضرتت غافل نمانم.

خدایا، روز شنبه را روز میثاق، روز امید و روز توکل برایم قرار ده، تا با دلی سرشار از اطمینان به پایان هفته بنگرم؛ هفته ای که اگر لطف تو پشتیبان نباشد، خیری در آن واقع نخواهد شد.

سپاس تو را ای امیدِ امیدواران و ای بخشاینده بخشندگان! به پاس ذکر «یا رب العالمین»، از عطایای خودت نصیبم گردان و به همان تعداد، از گناهانم بیامرز؛ که تویی بخشنده و مهربان.

  

ص:47

فی لِبَاسِ الْعافِیةِ وَ تَمامِهَا، وَ شُمولِ السلامةِ وَ دَوَامِها وَ اَعوذُبِکَ یا رَبِّ مِن هَمَزاتِ الشَّیاطینَ وَ اَحتَرِزُ بِسُلطانِکَ مِن جَوْرِ السَّلاطِینِ فَتَقَبَّل ما کانَ مِن صَلوتِی وَ صَوْمی وَاجعَل غَدِی وَ ما بَعدَهُ أَفضَلَ مِن سَاعَتی وَ یَوْمِی، وَ أَعِزَّنی فی عَشیرَتی وَ قَوْمی وَ احْفَظنی فی یَقَظَتی وَ نَوْمی فَاَنتَ اللهُُُ خَیرٌ حَافِظاً وَ اَنتَ اَرحَمُ الرَّاحِمینَ.

أَللَّهُمَّ إنِِّی أَبرَءُ اِلَیکَ فی یوْمی هذَا وَ مَا بَعدَهُ مِنَ الْآحادِ مِنَ الشِّرکِ وَ الْإِلْحَادِ، وَ اُخلِصُ لَکَ دُعائِی تَعَرُّضاً لِلْإِجابَةِ، وَ اُقیمُ عَلیٰ طاعَتِکَ رَجاءً لِلْأَثابَةِ

فَصَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ خَیرِ خَلقِکَ الدَّاعِی إِلیٰ حَقِّکَ وَ اَعِزَّنی بِعِزِّکَ الَّذِی لا یُضامُ وَاحفَظنی بِعَینِکَ الَّتی لا تَنامُ وَ اختِم بِالْإِنقِطَاعِ اِلَیکَ اَمرِی، وَ بِالْمَغفِرَةِ عُمرِی، اِنَّکَ اَنتَ الْغَفورُ الرَّحِیمُ.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

به نام خدایی که جز بخشش او به چیزی امید ندارم و جز عدالتش از چیزی نمی ترسم و جز سخن او به حرف کسی اعتماد ندارم و به چیزی جز ریسمان بندگی او چنگ نمی زنم.

از ستم و دشمنی مردمان و از تغییرات زمان و اندوه های پی درپی بی امان و حوادث بزرگ شب و روز و از سپری شدن عمر، پیش از آماده شدن و توشه برگرفتن به تو پناه می برم ای صاحب گذشت و خشنودی!

و تنها از تو راهنمایی می جویم برای آنچه مصلحت و اصلاح من در آن است و تنها از تو یاری می جویم در آنچه که همراه با پیروزی و کامروایی است.

و تنها به تو مایلم که مرا لباس کامل عافیت بپوشانی و سلامتی دائمی عطایم کنی.

پروردگارا، پناه می آورم به تو از نیرنگ های پنهانی شیاطین و با سلطنت تو، از ستم سلاطین، اجتناب می کنم.

ص:48

پس نماز و روزه های گذشته ام را بپذیر و فردا و پس فرداهای مرا بهتر از این ساعت و روزی که در آنم، قرار ده.

و مرا در میان اقوام و خویشاوندان عزیز گردان و در بیداری و خواب حفظ کن؛ زیرا تو برترین نگهبان و مهربان ترین مهربانان هستی.

خداوندا، بیزاری می جویم به سوی تو در این روز و در تمام یکشنبه ها، از شرک و بی دینی.

و دعایم را به قصد اجابت برایت خالص می کنم و به امید پاداش، خودم را به طاعتت وامی دارم.

پس بر محمد صلی الله علیه و آله و آل او؛ بهترین مخلوقت و دعوت کننده به سوی حقانیت، درود فرست و با عزت زوال ناپذیرت، مرا عزیز گردان و با چشمان همیشه بیدارت، مرا حفظ کن و تمام کن کارم را با دل کندن از دیگران و عمرم را با آمرزش خودت پایان ببر.

همانا تویی آمرزنده و مهربان.

اوقات دعا:

بهترین زمان این دعا پس از نماز صبح است، اگرچه می توان در تمام طول روز نیز خواند.

منبع:

1. ادعیه امام زین العابدین علیه السلام، ص 192.

2. کلیات مفاتیح الجنان، ص 39.

متن ادبی:

خدایا، بخشندگی، مرام توست و بخشنده، نام تو!

به پاس نام نام آفرینت، در این روز فرخنده که روز زیارتی مولای متقیان، امیر مؤمنان، علی علیه السلام و آیینه عصمت، امّ ابیها، حضرت زهرا علیها السلام است و زیارت آنان را واسطه امروز قرار داده ای؛ عنایت کن روزی ما را

ص:49

در فراوانی؛ چه با واسطه باشد و چه بدون سبب؛ که دست های ما را، تنها تویی سرمایه طلب؛ چه به روز باشد، چه به شب!

خداوندا، تمام موجودات از تو پدید آمده اند و سبب ساز تمام موجودیت ها، تو هستی.

پس «یا ذاالجلال و الاکرام»؛ ای ذکر نامت همیشه زیبا! امروز به خاطر برگزیدگانت _ اولیا و انبیای الهی _ سلامتی جسم و جان، راحتی رزق و روزی، صداقت ظاهر و صفای باطن که سرشار از شکر و رضایت باشد، نصیبمان فرما. آمین!

  

ص:50

عَلَیهِ بِمَیلٍ اَوْ هَوًی، اَوْ اَنَفَةٍ اَوْ حَمِیةٍ، اَوْ رِیاءٍ اَوْ عَصَبِیةٍ، غائِباً کانَ اَوْ شاهِداً اَوَ حَیّاً کانَ اَوْ مَیِّتاً، فَقَصُرَت یدی وَ ضاقَ وُسعِی عَن رَدِّها اِلَیهِ، وَ التَّحَلُّلُ مِنهُ؛ فَاَسئَلُکَ یا مَن یَملِکُ الْحاجاتِ وَ هِی مُستَجیبَةٌ لِمَشِیتِهِ وَ مُسرِعَةٌ اِلیٰ اِرادَتِهِ، اَن تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَٰالِ مُحَمَّدٍ وَ اَن تُرضِیهُ عَنّی بِما شِئْتَ وَ تَهَبَ لی مِن عِندِکَ رَحمَةً، اِنَّهُ لا تَنقُصُکَ الْمَغفِرَةُ وَ لا تَضُرُّکَ الْمَوْهِبَةُ، یا اَرحَمَ الرَّاحِمینَ.

اللَّهُمَّ اَوْلِنی فی کُلِّ یوْمٍ اثْنَینِ نِعمَتَینِ مِنکَ ثِنتَینِ، َسعادَةً فی اَوَّلِهِ بِطاعَتِکَ، وَ نِعمَةً فی ٰاخِرِهِ بِمَغفِرَتِکَ، یا مَن هُوَ الْإِلهُ وَ لا یَغفِرُ الذُّنوبَ سِواهُ.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

سپاس از آنِ خداوندی است که هنگام خلقت آسمان ها و زمین، نه شاهدی گرفت و نه از کسی برای خلقت جنبندگان یاری طلبید. هرگز در معبودیت شریک نداشته و هرگز در یکتایی، پشتیبانی نشده است. زبان ها در بیان نهایت وصفش، ناتوان و خردها از درک کُنه ذاتش ناتوانند. گردن کشان از هیبت و شکوهش، فروتن و چهره ها از هیبتش خاشع اند و تمام بزرگان، مطیع بزرگی اویند.

(خدایا) پس برای توست تمامی ستایش های پیاپی منظم و متوالی دمادم و درودهای او (درودهایت) بر فرستاده اش (فرستاده ات) همیشگی است و سلام او (سلامت) دائم و ابدی.

خداوندا، آغازین ساعات امروز مرا صلاح و سعادت و بین آن را رستگاری و آسایش و پایانش را نجات و پیروزی قرار بده!

و به تو پناه می برم از روزی که با بی تابی آغاز شود، با مویه ادامه یابد و با درد به پایان رسد.

ص:51

خداوندا، آمرزش می طلبم از تو، برای هر نذری که کردم و هر وعده ای که دادم و از هر پیمانی که بستم، اما بدان وفا نکردم.

خدایا، از تو می خواهم پذیرش عذرم درباره هر مرد و زنی که ظلمی به آنها در جان یا آبرو یا مال یا اهل یا فرزندش روا داشتم یا غیبتی از او کردم یا بار گرانی بر او نهادم که سببش هوای نفس یا جسارت یا خودنمایی یا غرور جاهلانه بوده است، چه غایب باشد یا حاضر، زنده باشد یا مرده؛ و اکنون از ادای حق او یا حلالیت گرفتن از او، دستم کوتاه و ناتوان است.

پس ای که مالک نیازهایی و به خواست تو برطرف می شود و به سوی اراده تو شتاب می گیرد، از تو می خواهم که بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله درود فرستی و او را هرگونه که می پسندی، از من راضی گردانی و از جانب خود، نعمتی ارزانی ام کنی؛ زیرا آمرزش از تو کم نکند و بخشش، تو را زیان نرساند، ای مهربان ترین مهربانان.

خداوندا، در هر روز دوشنبه، دو نعمت از نعمت هایت را بر من ارزانی کن؛ سعادتی که در اول روز با طاعتت سپری شود و نعمتی که در آخر روز با آمرزشت پایان پذیرد.

ای کسی که تنها معبودی و کسی جز او گناهان را نمی آمرزد.

منبع:

1. ادعیه امام زین العابدین علیه السلام، ص220.

2. کلیات مفاتیح الجنان، دعای روز دوشنبه.

متن ادبی:

خدایا، چگونه یاد تو را در دل خویش بجویم، حال آنکه عجز و حقارت من، مجال از سخن، و شکوه و جلال تو، فرصت از اندیشه می گیرد.

(پروردگارا، کامل ترین سلام و درودها و برترین و والاترین عطایا و برکاتت را نثار محمد صلی الله علیه و آله _ برترین بنده و عزیزترین رسول خود ساز؛

ص:52

پیام آوری که پایان دهنده «گذشته های تاریک» و گشاینده «پنجره های روشن آینده» است.

حق را به وسیله «حق»، آشکار ساخت و جهل و گمراهی را در هم کوبید.

در انجام رسالتش، توانا بود و در انجام رساندن مقصود «نبوت»، تمام همت خویش را به کار برد).

  

پروردگارا، «یا قاضی الحاجات»!

به عظمت پیامبر صلی الله علیه و آله و شکوه ائمه معصومین، حضرت امام حسن و امام حسین علیه السلام، که امروز، روز زیارتی آنان است؛ در هر امری که به ما وامی گذاری، توانایی انجام و توفیق سرفرازی در امتحان هایت را عنایت فرما.

الهی، به حق پیامبر و خاندان شکوهمندش، سایه رحمتت را از سر ما مگیر و ما را به حال خویشتن وامگذار.

  

ص:53

وَاجعَلِ الْحَیاةَ زِیادَةً لی فی کُلِّ خَیرٍ وَالْوَفاةَ راحَةً لی مِن کُلِّ شَرٍّ.

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مَحَمَّدٍ خاتَمِ النَبِیینَ وَ تَمامِ عِدَّةِ الْمُرسَلینَ وَ عَلی آلِهِ الطَّیبینَ الطّاهِرینَ وَ اَصحابِهِ الْمُنتَجَبینَ.

وَ هَب لی فی الثُّلَثاءِ ثَلاثاً، لا تَدَع لی ذَنباً اِلّا غَفَرتَهُ وَ لا غَمّاً اِلّا اَذهَبتَهُ وَ لا عَدُوّاً اِلّا دَفَعَتهُ بِبِسمِ اللهِ خَیرِ الْأَسماءِ؛ بِسمِ اللهِ رَبِّ الِاَرضِ وَالسَّماءِ، اَستَدفِعُ کُلَّ مَکروهٍ اَوَّلُهُ سَخَطُهُ وَ اَستَجلِبُ کُلَّ مَحبوبٍ اَوَّلُهُ رِضاهُ، فَاختِم لی مِنکَ بِالْغُفرانِ یا وَلِیَّ الْاِحسانِ.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

سپاس و ستایش مخصوص خداوند و حق اوست همچنان که شایسته اوست ستایش بسیار.

و من پناه می برم به او از شرّ هوای نفس؛ زیرا نفس، به پلیدی ها امر می کند، مگر آن را که پروردگارم رحم کند.

و پناه می برم به خدا از شرّ شیطان که او همواره گناهی بر گناهم بیفزاید.

و پناه می جویم به سوی او از ستم هر ستمکار فاسد و زمامدار ظالم و دشمن زورگو.

خداوندا، مرا از سپاهیانت قرار بده؛ چراکه فقط سپاهیان تو پیروزند.

و مرا از گروه خودت قرار بده؛ چراکه گروه تو فقط رستگارانند.

و مرا از دوستانت برگزین؛ چراکه دوستان تو نه ترسی به دل دارند و نه اندوهی.

خداوندا، اصلاح کن دینم را؛ چراکه مایه نگه داری کار من است؛

و اصلاح کن آخرتم را؛ چراکه خانه پایدار من است و جایگاه رهایی ام از همسایگی فرومایگان پست است.

و قرار ده زندگانی ام را مایه فزونی در هر کار خیر و مرگم را سبب راحتی از هرگونه شر.

ص:54

خداوندا، درود فرست بر محمد، خاتم پیامبران و کامل کننده عدد برگزیدگانت و بر خاندان پاک و پاکیزه پیامبر و اصحاب و یاران برگزیده اش.

و عطا کن در این سه شنبه، سه موهبت را: گناهی برایم نمانده باشد، جز آنکه بخشوده باشی و غمی نمانده باشد، جز آنکه از دل زدوده باشی؛ و دشمنی نمانده باشد، جز آنکه شرّش را دفع کرده باشی. به نام الله، بهترین نام ها؛ به نام آفریدگار آسمان و زمین دور می کنم از خود، هر مکروهی را که آغازش، خشم پروردگار است.

و می خوانم به خود، هر کار نیکی را که آغازش خشنودی اوست.

پس ای صاحب نیکی ها، سرانجامم را قرین آمرزش فرما.

اوقات دعا:

معمولاً برای اوقات روز سفارش شده است. هنگام خواندن آن، پس از نماز صبح یا در طول روز است.

منبع:

1. ادعیه امام زین العابدین علیه السلام، ص 212.

2. کلیات مفاتیح الجنان، دعای روز سه شنبه.

متن ادبی:

پروردگارا، از تو می خواهم اندکی از بسیار نعمتت را که در هستی جاری است!

ای بزرگ بی نیازی که بی نیازی ات، دیرینه و ازلی است. خواهش من در نظرم، بسیار بزرگ و در پیشگاه تو بسیار کوچک و آسان است.

الهی، زبان ما را به تسبیحت، آشنا و دل ما را مالامال از عشق خویش کن!

الهی، همدلی و وحدت و یکرنگی و صفا را سرلوحه رفتار و گفتارمان قرار ده تا اینکه موجب افزونی روزی ما و رضایت تو شود.

ص:55

پروردگارا، تو را قسم به شکوه ترنّم «یا ارحم الراحمین» و به عظمت حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله _ پیامبر مهربانی ها _ و خاندان برگزیده و پاکش و به پاس روز زیارتی امامان مظلوم بقیع؛ حضرت امام سجاد، امام باقر و امام صادق علیه السلام، در روز سه شنبه و تمام سه شنبه های عمر، ما را از ابتلا به سه بلای فقر و بیماری و شر، دور نگه دار و از سه نعمت رزق و عافیت و خیر، بهره مند گردان. آمین!

  

ص:56

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

سپاس خداوندی را که سیاهی شب را مایه پوشش و خواب را مایه آرامش قرار داد و روز را برای جنبش و کار آفرید.

(خداوندا) ستایش مخصوص توست؛ که مرا از خوابگاهم برانگیختی و اگر می خواستی، خوابم را همیشگی می ساختی؛ ستایشی ابدی که هرگز قطع نخواهد شد و کسی از مردمان آن را شمارش نتواند کرد.

خداوندا، ستایش مخصوص توست که مرا آفریدی و آراستی؛ و اندازه کردی و گذراندی؛ و میراندی و زنده ام کردی؛ و بیمارم کردی و شفا بخشیدی؛ و سلامتی دادی و گرفتار ساختی؛ و تویی که بر عرش، مسلطی و بر ملک وجود، احاطه داری.

می خوانمت، خواندن کسی که وسیله اش، ضعیف و چاره اش، بریده شده است و نزدیک شده اجلش و به پستی گراییده در دنیا، آرزویش و سخت نیازمند رحمتت است و زیاده گشته به سبب کم کاری، حسرتش؛ و لغزش و خطایش بسیار شده، ولی توبه اش برای تو، خالصانه است. پس درود فرست بر محمد، خاتم پیامبران و بر خاندان پاک و پاکیزه اش و شفاعت محمد را _ که درود خداوند بر او و خاندانش باد _ روزی ام کن و محرومم نساز از هم صحبتی او که همانا تویی مهربان ترین مهربانان.

خداوندا، برآور در روز چهارشنبه، چهار حاجتم را: قرار ده نیرویم را در طاعتت و سرخوشی ام را در عبادتت؛ و میلم را برای کسب ثواب و پرهیزکاری ام را در آنچه موجب عذاب دردناک است؛ که تو به هر آنچه بخواهی، آگاهی.

ص:57

اوقات دعا:

معمولاً برای اوقات روز سفارش شده است که هنگام خواندن آن، پس از نماز صبح یا در طول روز است.

منبع:

1. ادعیه امام زین العابدین علیه السلام، ص 220.

2. کلیات مفاتیح الجنان، دعای روز چهارشنبه.

متن ادبی:

الهی، به حقیرانگی ام بنگر که در مقابل عظمت بشکوهت، زبان به عجز گشوده است.

چگونه می توانم بگویم کسی جز تو دارم، وقتی همه فانی اند و تنها تو هستی که باقی و جاودانه ای و تنهایی ام را تنها تو مایه آرامشی.

خداوندا، «یا حی یا قیوم»، به حقّ «یا حی یا قیوم» و به حق امامان مظلوم؛ حضرت امام موسی بن جعفر علیه السلام _ باب رحمت و نجات _ حضرت امام رضا علیه السلام، حضرت امام جواد علیه السلام و حضرت امام هادی علیه السلام که امروز چهارشنبه، روز زیارتی آن بزرگواران است، از تو می خواهم مرا و تمام ارادتمندانت را از چهار سو، به «خیر» نزدیک و از چهار سو، از «شر» دور سازی که تویی بخشنده و مهربان و من جز خوبی و احسان در تو نمی بینم.

  

ص:58

ص:59

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

سپاس مخصوص خداوندی است که با قدرتش، شب تاریک را می برد و با رحمتش، روز روشن را می آورد و با پرتوش مرا می پوشاند، در حالی که من در نعمت او بودم.

خداوندا، حال که بقایم داده ای در این روز؛ در روزهایی چنین نیز زنده ام بدار!

و درود فرست بر پیامبر، محمد و خاندانش و دردمندم مکن در این روز و دیگر شب ها و روزها، به سبب مرتکب شدن به امور حرام و کسب گناهان.

و خیر این روز و آنچه را در این روز و روزهای بعد از آن است، روزی ام کن.

و شرّ این روز و آنچه در این روز است و شرّ روزهای بعد را از من دور گردان.

خداوندا، من با عهد و پیمان اسلام، توسّل به سوی تو می جویم و با حرمت قرآن بر تو تکیه می کنم و با محمد، برگزیده ات که درود خدا بر او و خاندانش باد، نزد تو شفاعت می طلبم. پس بشناس خداوندا پیمانم را که به آن امید دارم در برآورده شدن حاجاتم؛ ای مهربان ترین مهربانان.

خداوندا، روا کن در روز پنجشنبه، پنج حاجتم را که جز بزرگواری ات گنجایش آنها را ندارد و جز نعمت هایت بر آن توانا نیست.

آن سلامتی که برای طاعتت نیرو بگیرم و عبادتی که بدان سزاوار پاداشت گردم و گشایشی در زندگی ام از راه روزی حلال و ایمنی ام بخش با امان خود در هنگامه هراس و مرا از شر ناگواری ها، اندوه ها و غم ها، در پناه خود گیر.

و درود فرست بر محمد و آل محمد و توسلم را مایه سودمندی شفاعتش در روز قیامت قرار ده؛ چراکه همانا تویی مهربان ترین مهربانان.

ص:60

اوقات دعا:

معمولاً برای اوقات روز سفارش شده است که هنگام خواندن آن، پس از نماز صبح یا در طول روز است.

منبع:

1. ادعیه امام زین العابدین علیه السلام، ص 228.

2. کلیات مفاتیح الجنان، دعای روز پنجشنبه.

متن ادبی:

خدایا، افتادگی ام را تماشا کن، تا نگاهت، مرا مثل ذره ای جذب آسمان عنایتت کند.

آفریدگارا، بیچارگی ام را ببین؛ که تمام چاره ها به دست توست و ریزه خواران آستانه تو فرمانروایان ملکند.

«اِلهی وَ رَبّی مَنْ لِی غَیْرُک.» خدایا، شکوه از دل دارم که به گناه می اندیشد و حق وفا را زود فراموش می کند.

شکوه از زبان دارم؛ که به ستایش اغیار می پردازد.

شکوه از چشم هایم دارم؛ که به کژبینی عادت کرده اند و از تماشای آسمان، کوتاهی می کنند.

شکوه از دست هایم دارم؛ که به یاری کسی نمی شتابند و به هر سمتی باز می شوند، تا مگر طمع ورزی خویش را چاره کنند.

خدایا، این منم، بنده ای کوچک و تویی قادر مطلق. قسم به ذات منزهت که گناهان مرا به همین حقارت و خردی ببخشای و توانم بخش که مدام به ستایشت برخیزم؛ نه آنگاه که از سر نیاز، رو به آستان ناز تو می آورم، بلکه لبریز از شکر و سپاس به عبادتت برخیزم.

ص:61

پروردگارا، جسمم را توانمند کن، برای ثواب و جانم را نجات بخش از عذاب.

کریما، تنها تویی برازنده سپاس که بخشنده عطایی و عفوکننده خطا.

خداوندا، به پاس ترنّم «لا اِلهَ اِلّا اللهُ المَلِکُ الحَقُّ المُبِین» و به احترام روز زیارتی حضرت امام عسکری علیه السلام، روز پنجشنبه، پنج حاجت از حاجت های راستین ما را برآورده فرما.

خدایا، نعمت تلاش و نعمت خدمت به بندگانت را بر ما افزون گردان و روزی ما را در آسانی و فراوانی قرار ده، نه در شدت و سختی؛ نه در تنگی و مضیقه؛ نه در دشواری های پیش بینی ناپذیر و نه در بلاهای زمانه.

توبه هامان را به واسطه روز و شب پنجشنبه که روز و شب محاسبات رفتار و کردار یک هفته است، بپذیر و ما را توفیق توبه و ندامت عنایت فرما.

الهی، نعمت های آسمانی و زمینی ات را از ما دریغ مدار و از حوادث خانمان برانداز دورمان بدار، آمین.

  

ص:62

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

طلب بخشش می کنم از خداوندی که نیست معبودی جز او. زنده است و پاینده و توبه می کنم به سوی او؛ توبه بنده فروتن؛ که فقیر و ناتوان است و برای خود نه توانایی دفع عذابی، نه پرداخت غرامتی، نه سودی، نه زیانی، نه زندگی، نه مرگی، نه رستاخیزی دارد.

و درود خدا بر محمد و خاندان او که از پاکان و پاکیزگان و برگزیدگان و نیکان هستند و درود فراوان بر آنان باد.

اوقات دعا:

از شیخ طوسی نقل کرده اند که فرمود مستحب است فرستادن صلوات در غروب روز پنجشنبه بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و خاندان بزرگوارش و استغفار کردن با این دعا که بسی فضیلت دارد.

منبع:

کلیات مفاتیح الجنان، اعمال شب جمعه.

  

ص:63

و همچنین این دعا که برای شب و روز آدینه سفارش شده است:

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم

اَللَّهُمَّ اَنتَ رَبّی لآ اِلَهَ اِلَّا اَنتَ خَلَقتَنی وَ اَنَا عَبدُکَ وَابْنُ اَمَتِکَ وَ فی قَبضَتِکَ وَ ناصِیَتی بِیَدِکَ. اَمسَیتُ عَلی عَهدِکَ وَ وَعدِکَ مَا اسْتَطَعتُ اَعوذُ بِرِضاکَ مِن شَرِّ مَا صَنَعتُ اَبوءُ بِنِعمَتِکَ وَ اَبوءُ بِذَنبی فَاغْفِرلی ذُنوبی اِنَّهُ لایَغْفِرُ الذُّنوبَ اِلَّا اَنتَ.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

خداوندا، تویی پروردگار من، معبودی جز تو نیست؛ تو آفریدی مرا و من بنده تو و فرزند کنیز تواَم (منظور از کنیز، مادران هستند) و در دست قدرت تواَم و مهارم در دست توست.

تا آنجا که توانستم بر عهد و پیمان تو، روز را به شب آوردم. پناه می برم به خشنودی تو، از شرّ آنچه مرتکب شده ام. هم اعتراف می کنم به نعمت تو و هم به گناهم. پس بیامرز گناهم را؛ که جز تو کسی نیامرزد گناهانم را.

  

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم

یا دائِمَ الْفَضلِ عَلَی البَرِیَّةِ؛ یا باسِطَ الْیَدَینِ بِالْعَطِیَّةِ؛ یا صاحِبَ الْمَواهِبِ السَّنِیَّةِ؛ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ خَیرِ الْوَریَ سَجِیَّةًً؛ وَاغْفِرلَنا یا ذَاالْعُلی فی هَذِهِ الْعَشِیَّةِ.

ص:64

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

ای آن که بخشش و احسانت بر خلق، دایمی است و دو دستت به عطابخشی باز؛ ای دارنده بخشش های ارزشمند؛ درود فرست بر محمد و آل او؛ که بهترین مردم در سرشت و خُلق هستند و ما را در این شب بیامرز، ای بلندمرتبه!

اوقات دعا:

1. از امام صادق علیه السلام نقل شده است که در شب جمعه در سجده آخر نافله شام، هفت مرتبه این دعا را خواند.

2. حضرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده است: هر کسی این دعا را در شب یا روز جمعه هفت مرتبه بخواند، اگر در آن شب یا روز بمیرد وارد بهشت می شود.

3. این دعا از دعاهای معروف شب جمعه است که در شب عید فطر هم خوانده می شود و دعای استغفار و طلب آمرزش از خداوند است.

منبع:

کلیات مفاتیح الجنان، اعمال شب جمعه.

متن ادبی:

یا رب، دل پاک و جان آگاهم ده

آه شب و گریه سحرگاهم ده

در راه خود، اول ز خودم بی خود کن

بی خود چو شدم، ز خود، به خود راهم ده

الهی، عظمت تنها شایسته توست و حقارت بایسته من!

ص:65

به نام کریمت که هم عظیم است و هم غفور و رحیم: «مرا آن ده که آن بِه».

مرا روزی چنان ده که هزاران هزار موجود ناپیدا، از خوان کَرَمت روزی می برند.

خدایا، توانایی آفرینشت را مجال اندیشه نیست و ریشه تمام شگفتی های هستی به قدرت تکوین تو بازمی گردد.

خدایا، تویی که به کوچک ترین ذره در آفرینش، موجودیت بخشیده ای!

تویی که ناپیداترین موجود را، آشکارترین زندگی عطا فرموده ای!

تویی که هر لحظه، عناصر تمام هستی، سپاس و ستایش تو می گویند. آیا سزاوار است از من که از آستان کَرمِ تو ناامید باشم؟

چگونه می توانم به لطف و توجه تو امیدوار نباشم، وقتی شب جمعه را شب امید، شب رستگاری، شب عبادت قرار داده ای و ثواب کارهای صواب را افزون ساخته ای.

خداوندا، وقتی به حساب اعمالم می نشینم و یک هفته ناراستی های دل و دیده را می نگرم، شرمنده احسانت می گردم؛ احسانی که با وجود گنهکار بودنم، تو از من دریغ نداشتی و روزی ام دادی.

امشب که شب نیاز، شب نماز و شب عاشقان بی دل است، مرا بار دیگر مدیون بخشش و بزرگی ات کن و توبه ام را بپذیر؛ به حق پیامبر راستینت، محمد مصطفی صلی الله علیه و آله که امشب را شب درود و صلوات برای او و خاندان گرامی اش قرار داده ای، ای بخشنده توبه پذیر و ای مهربان ترین مهربانان!

  

ص:66

ص:67

ص:68

دارد و به مؤمنان سفارش شده است که در این روز به پاکیزگی و استغفار و عبادت، به ویژه ذکر صلوات اهتمام کنند. این دعاها هم بخش کوچکی از بی شمار دعای روز جمعه _ چه پیش از نماز، چه پس از آن _ هستند که برای آمرزش گناهان و صفای درون بسیار مفید است و سفارش شده است که دست کم، ماهی یک بار، تعقیبات نماز تا دمیدن آفتاب ادامه داشته باشد.

منبع:

کلیات مفاتیح الجنان، اعمال روز جمعه، صص 57 و 58.

متن ادبی:

آرام آرام، ولی پرتشویش، صبح آغاز می شود و من، چشم به آسمان می دوزم و در انتظار رنگین کمان _ همان طلایه دار حضور آسمانی ات _ می مانم.

مولا جان، تا کی دل خون از دیدن شفق باشیم؟

کجاست آیینه سبز حضورت تا در رنگ های امیدواری غرق شویم و هر روز صبح، دل به دیدار و زیارتت بسپاریم؟

«صدای صبح بلند است».

گفته اند که می آیی و پیش روی نگاهم، سپیده خواهد شد پر از شور تماشایی.

صدای صبح بلند است.

گفته اند با تموّجی از نور، آسمان در سینه می آیی.

چقدر بنالم که: خسته است نگاه آرزومندم.

چقدر مویه کنم که: غم دارم؛ غمی به وسعت تنهایی.

هنوز از پی باران ها، نگاه ساحلی ام ابری است.

ص:69

هنوز در پی درمان ها، مریض عشق تو می مانم:

از یک صبح طلایی تا غروبی پر از شفق، پر از اندوه سپری شدن آدینه ای دیگر و نگاه خسته ای که در طول قرن ها انتظار، باز هم امید به صبحی دیگر دارد؛ می اندیشم:

خدایا، چیست این اندوه نافرجام!

آیا می بینمش آنگاه که بر سریر عدالت می نشیند و من شِکوه های عاشقانه خود را، غزل غزل نثارش می کنم؟

آنگاه از دل تنگی هایم می گویم و او تبسّم در تبسّم، دلم را به آرامش می خواند.

  

خداوندا، چیست در دل این روزگاران پر اندوه که حتی نوای غربت کشیدگان را در کبود خویش محو کرده است؟

خدایا، آن که در ژرفای پاک سینه ها خورشید می کارد، کجاست؟

خدایا، آن که هر شب در قنوتش اوج می گیرد دعا!

آن که باران اجابت را ز چشم خویش می بارد، کجاست؟

خوشا سایه سار پناهش؛ که بی پناهان را، در پناه عشق و عدالت نگاه داشته است.

مولا جان!

بی تو، حتی بهاران نمی پاید فرصت زندگی را؛ بی تو دنیا، خزان خانه است.

بی تو، آیینه ها در غبارند. بی تو، رنگین کمان، رنگ سبزی ندارد که با شوق باران بگیرد در آغوش خود، آسمان را.

ص:70

بی تو، تنهاتر از آرزوهایمان، صبح جمعه است. بی تو، حتی زمان، بی بهانه؛ با تو، اما زمین، عاشقانه است.

  

ص:71

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

سپاس خداوندی را که نخستین است پیش از ایجاد و زنده کردن هستی و واپسین است پس از فنای آن. دانایی که فراموش نکند یادکنندگانش را و نعمتش را از آن که سپاس می دارد، نکاهد و نومید نسازد آن که او را بخواند و امید امیدوارش را قطع نکند.

خداوندا، من تو را گواه می گیرم و گواه تو کفایت می کند و گواه می گیرم تمام فرشتگان و رسولانت را و ساکنان آسمان هایت را و جابه جاکنندگان عرشت را و آنهایی که برانگیخته ای از پیامبران و فرستادگانت و آنچه آفریده ای از مخلوقات گوناگونت را (گواهی می دهم که) جز تو معبودی نیست. یگانه ای، بدون شریک؛ بی مثل و مانند؛ نه تخلّفی در گفتارت هست و نه تبدیلی. گواهی می دهم که محمد _ که درود خدا بر او و خاندانش باد _ بنده و فرستاده توست و آنچه را به او سپردی، به بندگانت رسانید و در راه خدای عزیز، حق کوشش به جا آورد و بشارت داد مردمان را به پاداش حقیقی و برحذر داشت آنان را از کیفر راستین.

خداوندا، مرا بر دینت ثابت بدار، تا زمانی که زنده ام و منحرف نکن دلم را پس از آنکه هدایتم کردی و به من از نزد خود رحمتی بخشای که همانا تویی بخشایشگر.

خدایا درود فرست بر محمد و خاندان او و قرار ده مرا از پیروان و شیعیان او. و مرا با گروه وی محشور گردان و موفقم دار برای ادای تکالیف جمعه ها و طاعاتی که در جمعه ها بر من واجب کردی و عطاهایی که در روز جزا به اهل آن (جمعه ها) قسمت کرده ای؛ که همانا تویی مقتدر فرزانه.

ص:72

اوقات دعا:

معمولاً برای اوقات روز سفارش شده است که زمان خواندن آن، پس از نماز صبح یا در طول روز است.

منبع:

1. ادعیه امام زین العابدین علیه السلام، ص 120.

2. کلیات مفاتیح الجنان، دعای روز جمعه.

3. صحیفه سجادیه.

متن ادبی:

خداوندا، سپاس و ستایش تنها شایسته توست؛ تویی که در عظمت، بی همتا و در خدایی، یکتایی.

خداوندا، سپاس و ستایش ابدی از آن توست؛ ستایشی که همیشگی و دایمی است؛ فزونی گیرد و هیچ گاه کاستی ندارد؛ همان گونه که دوست می داری و راضی ات می کند ای صاحب کرامت و جلال!

درود فرست، درود فراوان بر روان آسمانی حضرت محمد صلی الله علیه و آله، رسول رحمت و خاندان پسندیده و پاکش!

و در این روز، روز زیبای آدینه، روز زیارتی حضرت موعود[ که دل ها آکنده از عطر انتظار اوست، انتظارات عارفانه ما را هم برآورده بفرما.

پروردگارا، خطاهای بزرگ و کوچک ما را به خاطر عظمت حضرت صاحب علیه السلام عفو بفرما و به پاس نجوای گرم ندبه و عطر کلمات «اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم» توفیق درک نیایش های روز جمعه را به ما عنایت کن.

ص:73

توفیق همراهی و هم آوایی زیارت هایی را که آکنده از انتظار واپسین منجی انسان و انسانیت هستند و جان و دل نیایش کنندگان را به تماشای بلندترین محراب آسمان فرامی خوانند.

به لطف و کرمت ای همیشه بنده نواز بی نیاز؛ آمین.

ص:74

ص:75

ص:76

اوقات دعا:

این دعا، صبح و شام پس از نمازهای روز و شب در ماه رجب خوانده شود.

منبع:

مفاتیح الجنان، ص 228.

  

ص:77

که منّت نهی بر ایشان و مرا در بهشت داخل کن به رحمت خودت ای مهربان ترین مهربانان.

اوقات دعا:

این دعا در تعقیب نمازهای روز و شب در ماه مبارک رمضان خوانده می شود.

منبع:

مفاتیح الجنان، ص 289.

  

ص:78

خدایا، بدهی ما را ادا کن و فقر ما را به بی نیازی بَدَل فرما؛ زیرا تو بر هر چیز توانایی.

اوقات دعا:

حضرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «هر که این دعا را در ماه رمضان پس از هر نماز واجبی بخواند، خداوند گناهان او را تا روز قیامت بیامرزد.» این دعا برای تعقیبات نماز تأکید شده است.

منبع:

مفاتیح الجنان، ص290.

ص:79

ص:80

بِاللُّطفِ وَ الْکَرَم وَ عَلی اَمواتِ الْمُومِنینَ وَ الْمُومِناتِ بِالْمَغفِرَةِ وَ الرَّحمَةِ وَ عَلی غُرَباءِ الْمُومِنینَ وَ الْمُومِناتِ بِالرَّدِّ اِلی اَوْطانِهِم سالِمینَ غانِمینَ بِمُحَمَّدٍ وَ الِهِ اَجمَعینَ.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

خدایا، به حق آن که با تو مناجات کند و به حق آن که تو را خواند در بیابان و در دریا؛ تفضل کن بر فقیران مؤمنان و مؤمنات به بی نیازی و ثروت و بر بیماران مؤمنان و مؤمنات به درمان و سلامتی و بر مردگان مؤمنان و مؤمنات به آمرزش و مهر و بر غریبان مؤمنان و مؤمنات به برگشت به وطن خود در تندرستی و بهره وری؛ به حق محمد و تمامی آل محمد.

اوقات دعا:

از جمله دعاهای حضرت صاحب الامر[ است که برای فرج در امر مؤمنان خوانده می شود.

منبع:

1. صحیفه المهدی، عیسی اهری، ص 116.

2. مفاتیح الجنان، ص 194.

  

ص:81

یا اَوَّلَ الْاَوَّلینَ، وَ یا اٰخِرَ الْاٰخِرینَ، وَ یا ذَاالْقُوَّةِ الْمَتینِ، وَ یا اَرحَمَ الرَّاحِمینَ، اَغنِنا وَاقْضِ حاجَتَنا.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

ای پروردگار اولین و آخرین و ای بهترین اولین و آخرین و ای دارای نیروی قوی و ای رحم کننده به بیچارگان و ای مهربان ترین مهربانان.

و در روایتی دیگر آمده است:

ای آغاز هر آغاز و ای پایان هر انتها و ای دارای نیروی قوی و ای مهربان ترین مهربانان، مرا بی نیاز گردان و حاجتم را ادا کن.

  

نیز دعای دیگری در این زمینه وارد شده است:

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم

اَللَّهُمَّ قَنِّعنی بِما رَزَقتَنی، وَاسْتُرنی وَ عافِنی اَبَداً ما اَبقَیتَنی، وَاغْفِرلی وَارْحَمنی اِذا تَوَفَّیتَنی، اَللَّهُمَّ لا تُعیِنی فی طَلَبِ ما لَم تُقَدِّرلی، وَ ما قَدَّرتَهُ فَاجعَلهُ مُیَسَّراً سَهلاً.

اَللَّهُمَّ کافِ عَنّی والِدَیَّ، وَ کُلَّ مَن لَهُ نِعمَةٌ عَلَیَّ خَیرَ مُکافاةٍ، اَللَّهُمَّ فَرِّغنی لِما خَلَقتَنی لَهُ، وَ لا تَشغَلنی بِما تَکَفَّلتُ لی بِهِ، وَ لا تُعَذِّبنی وَ اَنَا اَستَغفِرُکَ، وَ لا تَحرِمنی وَ اَنَا اَسئَلُکَ.

اَللَّهُمَّ ذَلِّل نَفسی، وَ عَظِّم شَأْنَکَ فی نَفسی، وَ اَلْهِمنی طاعَتَکَ، وَالْعَمَلَ بِما یُرضیکَ، وَالتَّجَنُّبَ لِما یُسخِطُکَ، یا اَرحَمَ الرَّاحِمینَ.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

خداوندا، تا آنگاه که مرا زنده می داری، به آنچه داده ای، قانعم گردان و عیوبم را بپوشان و مرا سلامت دار و آن زمان که مرا می میرانی، مرا

ص:82

بیامرز و مشمول رحمتت قرار ده. بارالها! مرا بر آنچه برایم مقدّر نساخته ای، به رنج مینداز و آنچه را برایم مقدّر کرده ای، آسان گردان.

خداوندا، پدر و مادر و هر که را بر من حقی دارد، به بهترین وجه پاداش ده.

خداوندا، مرا تنها در آنچه به جهت آن مرا آفریده ای، مشغول کن و در آنچه خودم را برای آن به زحمت انداخته ام، مشغول نساز.

خداوندا، نفسم را ذلیل و مقامت را در نفسم افزون فرما و طاعتت و عمل به آنچه مورد رضایت توست و دوری از آنچه را مورد غضب تو است، به من الهام کن، ای بهترین رحم کنندگان.

اوقات دعا:

دعای حضرت زهرا علیها السلام برای همه خواسته های دنیوی و اخروی.

منبع:

صحیفة الزهرا، ص43.

  

ص:83

به ما در دنیا و آخرت، عافیت و سلامتی و تمامیت آن را و شکر بر آن را عطا فرما، ای مهربان ترین مهربانان.

اوقات دعا:

این دعا به نقل از امام رضا علیه السلام در صحیفة الرّضا برای طلب سلامتی از درگاه خداوند متعال سفارش شده است.

منبع:

صحیفة الرضا، ص 214.

  

ص:84

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحِیمِ، خَرَجتُ بِحَوْلَ اللهِ وَ قُوَّتِهِ لا بِحَوْلٍ مِنِّی.

وَ لا قُوَّتِی بِل بِحَولِکَ وَ قُوَّتِکَ، یا رَبِّ مُتَعَرِّضَاً لِرِزقِکَ فَأتِنِی بِهِ فی عافِیةٍ.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

به نام خداوند بخشاینده مهربان. خارج شدم به اتکای نیروی پروردگار، نه به نیروی خودم، بلکه به نیروی تو ای خداوند، درحالی که در پی روزی تو هستم، پس روزی همراه با عافیت به من عنایت کن.

اوقات دعا:

دعای امام موسی کاظم علیه السلام هنگام خروج از خانه.

منبع:

صحیفه امام موسی کاظم علیه السلام، ص 76.

  

در دعایی دیگر در این باره می خوانیم:

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحِیمِ

بِسمِ اللهِ آمَنتُ بِاللهِ، تَوَکَّلتُ عَلَی اللهِ، ما شاءَاللهُ وَ لا قُوَّةَ اِلَّا بِاللهِ.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

به نام خدا، ایمان آوردم به خداوند و توکل کردم بر خداوند. آنچه خدا می خواهد و هیچ نیرویی نیست مگر آنکه به قدرت خداوند وابسته است.

اوقات دعا:

دعای امام موسی کاظم علیه السلام هنگام خروج از خانه.

منبع:

صحیفه امام موسی کاظم علیه السلام، ص 77.

  

ص:85

ِبسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم

یا نورُ یا بُرهانُ، یا مُبینُ یا مَتینُ، یا رَبِّ اِکفِنی شَرَّ الشُّرورِ وَ اٰفاتِ الدُّهورِ، وَ اَسئَلُکَ النَّجاةَ یَوْمَ یُنفَخُ فِی الصُّورِ.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

ای نور، ای دلیل و برهان؛ ای آشکار، ای محکم و پابرجا؛ پروردگارا، شرّ شرها و آفات و بلاهای روزگاران را از من کفایت کن و از تو نجات در روزی را که در صور دمیده می شود، خواهانم.

اوقات دعا:

حضرت امام هادی علیه السلام این دعا را برای دوری از گرفتاری ها و مشکلات سفارش کرده است.

منبع:

صحیفه امام هادی علیه السلام، ص 132.

  

ص:86

ستمگر و شروری، از تمامی موجودات زنده و غیرزنده ای که خلق کرده ای و از مخلوقات گویا و بی نیازت، در پوششی از هر ترساننده، به پوشش فراگیر ولایت خاندان پیامبرت که بر آنان درود باد.

منبع:

صحیفه امام هادی علیه السلام، ص 68.

  

ص:87

  

و همچنین این ذکر را هنگام خواب فرموده است (که به تسبیحات حضرت زهرا علیها السلام معروف است):

بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحیم

اَللهُ اَکبَرُ.

اَلحَمدُلِلَّهِ.

سُبحانَ اللهِ.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

خداوند برتر است. (سی و چهار بار)

سپاس خدا را سزاست. (سی و سه بار)

خداوند پاک و منزّه است. (سی و سه بار)

اوقات دعا:

از جمله دعاهای حضرت زهرا علیها السلام هنگام خواب است.

منبع:

1. صحیفة الزهرا، صص 164 _ 166.

2. نهج البلاغه، ترجمه: محمد دشتی، خطبه 277، ص 464.

متن ادبی:

آفریدگارا، سپاس تو را که روز را به نور خورشید تابان و شب را به جلوه ماه آراستی و پیش از شامگاهان، غروب را به آرامشی ستودنی دلپذیر ساختی.

ص:88

ستوده باد نامت ای آفریدگار یکتای بی همتا که اساس هستی و نیستی از توست. صاحب ملک و ملکوتی، سررشته تمام کارها در دست توست و بر تمام امور توانایی.

«خدایا، تویی که به راحتی با دوستانت انس می گیری و نیازهایشان را که به تو توکل کرده اند؛ برطرف می سازی.

به تمام اسرار پنهانی شان، آگاه و به آنچه در دل دارند، آشنایی.

از تمام اندیشه هایشان باخبری و رازهایشان همیشه نزد تو آشکار و دل هایشان در حسرت دیدار تو داغ دار است.

اگر از تنهایی و غربت وحشت کنند، تنها یاد تو آرامشان می سازد».

پس تاریکی شب را برای من، سرشار از نور یادت کن و مرا از گزند افکار آشفته و کابوس های دهشت آفرین، برحذر دار.

خدایا مرا در پرنیان آرامش یادت گیر و با چتر پرندین فرشتگان، از گزند انفاس اهریمنان در امان بدار؛ که تنها تو، خداوند من و خالق و حافظ منی.

  

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحِیمِ

اِنَّ اللهَ یُمسِکُ السَّماواتِ وَ الْاَرضَ اَن تَزولا وَلَئِن زالَتا اِن اَمسَکَهُما مِن اَحدٍ مِن بَعدِهِ اِنَّهُ کانَ حلیماً غَفورا.

ترجمه:

به نام خداوند بخشاینده مهربان

خداوند آسمان ها و زمین را حفظ می کند که پایین نیفتد و اگر فرو بیفتد، هیچ کس جز خداوند نمی تواند آنها را نگه دارد. همانا خداوند، بردبار و غفور است.

ص:89

منبع:

صحیفه امام موسی کاظم علیه السلام، ص 75.

  

ص:90

ص:91

ص:92

ص:93

11.صحیفه کاظمیه (امام موسی بن جعفر)، تألیف و ترجمه: سید محمدرضا غیاثی کرمانی، تهران، انتشارات سروش، چاپ اول، 1379.

12.کلیات مفاتیح الجنان، قمی، شیخ عباس، ترجمه: موسوی دامغانی، قم، انتشارات فاطمه الزهرا، چاپ اول، 1377.

13.مفاتیح نوین، گردآورنده: ناصر مکارم شیرازی و همکاران، ترجمه: سید هاشم رسولی محلاتی، قم، مدرسة الامام علی بن ابی طالب علیه السلام، چاپ اول، 1384.